Kesi Yeri Fıtığı Ameliyatı

Kesi yeri fıtığı ameliyatı nasıl yapılır?

Kesi yeri fıtığı ameliyatı hastanın ve fıtığın özellikleri ile cerrahın tercihine bağlı olarak açık veya kapalı (laparoskopik) şekilde yapılır. Hastanın ya kendi dokuları ya da sentetik yamalar kullanılarak onarım yapılır. Nasıl bir onarım yapılacağını şu faktörler belirler;

• Kesi yeri fıtığının boyutu: Kesi Yeri Fıtığının çapı büyükse genellikle yama kullanmak gerekir.
• Dokuların kalitesi: Hastanın onarım için kullanılacak dokuları zayıfsa yama gerekecektir.
• Hastanın genel sağlık sorunları: (KOAH, prostat, bağ dokusu hastalığı, kabızlık gibi karın içi basıncı arttıran durumların varlığı yama kullanmayı gerektirebilir)
• Cerrahın tecrübesi: Cerrah ancak bildiği, tecrübesi olan onarım tipini uygulayabilir.
• Ameliyatın yapılacağı kurumun imkanları: Kapalı onarım için ekipmanı olmayan ya da özellikli yaması bulunmayan yerde bu tür ameliyatlar mümkün değildir.

Onarım çeşitlerini şöyle sınıflandırabiliriz;

A. Primer onarım: Küçük fıtıklar (<3 cm) hastanın kendi dokuları erimeyen dikişlerle birbirine tutturulur.

B. Bileşenlerine ayırma yöntemi: Büyük Kesi Yeri Fıtıklarında yabancı cisim (yama) kullanmamak gerekiyorsa ya da kullanılacak yama boyutunu küçültmek isteniyorsa karın ön duvarındaki anatomik katların bazıları özel kurallara uyularak birbirinden ayrılır ve orta hatta doğru yaklaşacak hale getirilir. Büyük fıtıklarda hem bileşenlerine ayırma hem de yama ile onarım gerekebilir.

C. Yama kullanılarak yapılan onarımlar: Günümüzde çoğu Kesi Yeri Fıtığı vücut tarafından emilmeyen sentetik yama kullanılarak onarılmaktadır. Yamalar (greftler) farklı özellikte olabilir ama temel ortak noktaları emilmeden varlıklarını sürdürmeleridir. Beden bu yamanın çevresinde sert bir iyileşme dokusu oluşturu ve bu tabaka da fıtığın tekraralama riskini azaltır. Sentetetik yamaların karın duvarında yerleştirildikleri tabaka fıtığın tekrarlama riskini değiştirmektedir.

En iyi sonuç genellikle karın duvarının en arkasına konanlardadır. Bu şekilde karın içinde artan basınç yamayı daha çok karın duvarına sabitleyerek fıtık oluşumunu daha iyi önler.

Yama kullanarak yapılan yöntemde yama bağırsaklara temas ediyor olacağı için ancak özel üretilmiş ve göreceli olarak daha pahalı materyaller kullanılır (dual mesh). Bu tür ameliyatlar yamanın usülüne uygun yerleştirilmesi göreceli olarak daha güç ve tecrübe isteyen yöntemlerdir.

Yama kullanılan olgularda kullanılmayanlara göre çeşitli komplikasyonların gelişme riski daha yüksektir. Bir ameliyatta kullanılan her türlü yabancı cisim, yabancı cisim kullanılmadan yapılan benzer ameliyatlara kıyasla göreceli olarak daha fazla enfeksiyon riskine sahiptir. Sentetik yama kullanılan ve yara yeri enfeksiyonu gelişen olgularda bu yama yerinden çıkmadan kolay kolay enfeksiyon iyileşmez ki fıtık onarımı yama ile yapıldıysa yama çıkartılınca fıtığın tekrarlayacağı kesindir. Karın zarının (periton) altına konulan yamalar ne kadar özel olursa olsun bağırsakları zedeleyebilir. Cilt altına konulan yamalarda seroma (yara yerinde sıvı birikme) riski daha fazladır.

Ama bu tür riskler var diye gereken vakalarda yama kullanılmaz ise fıtık %100 tekrarlayacaktır. Çok büyük olmayan fıtıklarda sentetik bir materyal kullanmamak gerektiğpinde hayvanlardan elde edilen çeşitli yamalar (kalp zarı –perikard- gibi) tek seçenek olabilir.

D. Kapalı (laparoskopik) Kesi Yeri Fıtık onarımları: Günümüz cerrahisinde “minimal invazif” yöntemler (yani klasik eski usül ameliyatlarda uygulanan herşeyin küçük kesilerden ve genellikle kamera ile özel alet kullanılarak yapılan ameliytalar) Kesi Yeri Fıtığının cerrahi tedavisinde de uygulanmaktadır. Ancak her Kesi Yeri Fıtığında laparoskopik onarım mümkün değildir. Daha önce yapılan ameliyatın özelliği, varsa ilk ameliyatta yaşanan komplikasyonlar ve fıtığın büyüklüğü ameliyatı açık olarak yapmayı gerektirebilir.

Kesi Yeri Fıtığı ameliyatı kaç saat sürer?

Kesi yeri fıtığı ameliyatı süresi kullanılan tekniğe ve fıtığa göre değişiklik gösterir. Burada süreyi belirleyen fıtığın büyüklüğü ve karın içindeki yapışıklıkların ciddiyetidir.

2-3 santimetrelik bir fıtık onarımı 15-20 dakika sürerken devasa fıtıkların onarımı 3-5 saati bulabilmektedir. Kesi yeri fıtığı ameliyatı süresi olarak hasta uyuduktan sonra cildin kesilmesi ile başlayıp cilt kapatılırken konan son dikiş konana kadar geçen zaman kastedilmektedir. Hastanın odasında çıkıp tekrar odasına dönmesini etkileyen çok faktör vardır ve bunlar ameliyat süresine 1-2 saat daha ekleyebilir.

Kesi yeri fıtığı ameliyatı olunmaz ise ne olur?

Kesi yeri fıtığı ameliyatı olunmazsa fıtık zamanla büyür. Büyük fıtık, küçüklere göre daha zor ve tekrarlama riski daha yüksek bir ameliyat demektir.

Gelişebilecek bir komplikasyon (fıtık içeriğinin canlılığını kaybetmesi, bağırsak tıkanıklığı) hastanın tüm elverişsiz koşullara rağmen saatler içinde ameliyat olmasını mecbur kılar. Acil ameliyat, aslında planlı bir ameliyat yapılabilse ortadan kaldırılabilecek bazı risk faktörlerinin varlığında ameliyat olmak demektir. Dolayısı ile ameliyat sırası ve sonrası gelişebilecek komplikasyonların riski gereksiz yere artacaktır.

Planlı bir fıtık ameliyatı olmayan hasta hayati riskler taşıyan komplikasyonların gelişmesine fırsat tanımış olur. Her fıtık boyutuna bağlı olarak içine giren bağırsakların boğulması (canlılığını kaybetme, nekroza gitme) riskine sahiptir.

Canlılığı kaybolmuş (nekroze gitmiş) bağırsak delinir, bağırsak içeriği karına ve buradaki mikroplar da kana karışarak hayati risk yaratır. Bu aşama hastayı göreceli olarak kolay bir fıtık ameliyatı yerine bağırsakların kesilip tekrar birbirine bağlandığı, yara enfeksiyon ve karın içi apse gelişme riski yüksek, hastanede yatışı uzun ve belirli oranlarda ölümle sonuçlanma riski bulunan bir ameliyata mecbur bırakır.

Tıbbi sorunların gelişmediği hastalarda büyüyen fıtık bir süre sonra beden görünümünde rahasız edici, konforu ve bedensel hareketleri bozan değişiklikler yaratacaktır.

Kesi yeri fıtığı ameliyatı öncesi nelere dikkat etmek gerekir?

Bir hastada her ne sebeple kesi yeri fıtığı gelişmiş olursa olsun bunun onarımından sonra tekrarlama olasılığını en aza indirmek için çeşitli konulara dikkat etmek gerekir. Bunları şöyle sıralayabiliriz;

• Obez hastalar mümkünse ameliyat öncesi verebildiği kadar kilo vermelidir. Burada hastaya iki ay süre tanıyıp uyguladığı yöntemle kilo verip vermediği değerlendirilir, veriyorsa bekleme süresi daha da uzatılabilir. Veremiyorsa daha fazla vakit kaybetmek rsikli olabilir. Ayrıca hasta daha önce deneyip veremeyeceğine inanmışsa hiç vakit kaybetmemek gerekir.
• Prostat sorunu nedeniyle ıkınarak çiş yapan erkek hastaların mutlaka ameliyattan önce üroloji tarafından değerledirilip gerekiyorsa prostat ameliyatı olması sağlanmalıdır. Uygun hastalarda iki ameliyat bir arada yapılabilir. Belirgin prostat şikayeti olan hastanın bu sorunu çözülmeden fıtık ameliyatı olması nüks için davetiye çıkaretmak demektir.
• Kronik öksürük sorunu olan hastalar göğüs hastalıkları tarafından değerlendirilmeli ve mümkün olan en uygun tedavi sonrasında ameliyat edilmelidir. Sigara içenler ameliyattan 1-2 hafta önce sigarayı bırakmalıdır. Ancak bu şekilde yaşayacakları balgam atma süreci ameliyat öncesi büyük ölçüde hafiflemiş olur.
• Kronik kabızlık sorunu olan hastalar diyet değişikliği ile sonuç alamıyorsa tıbbi destek ile ıkınmadan dışkılama yapabilir hale getirilmelidir.
• Kronik karaciğer hastalığına bağlı karın içinde sıvı birikimi (asit) varsa bu durum tıbbi tedavi ile kontrol altına alınmadan ameliyat yapılmamalıdır.
• Ameliyat öncesi hasta bedenine uygun korse tıbbi malzeme satan yerlerde ölçüsüne göre saptanıp temin edilmelidir. Çok kilolu hastalarda, kolostomi ya da ileostomisi olanlarda özel korse dikimi gerekebilir.

Kesi yeri fıtığı ameliyatından sonra nelere dikkat edilmelidir?

Herkesin sağlık durumu ve kesi yeri fıtığının özelliği biribirinden farklıdır. Bu nedenle herkese standart bir ameliyat sonrası öneri paketi sunmak mümkün değildir.

Yara yeri bakımı, yıkanma ve varsa dikiş alma ile ilgili konular ve ameliyatta dren yerleştirldiyse bunların çekilme işi halledildikten sonra en önemli nokta fiziksel aktivitelerin düzenlenmesidir;

1. Ameliyattan sonra neredeyse hasta ayılır ayılmaz ağırlıksız ve zorlama olmaksızın yapılacak yürüyüşe başlanır. Bu şekilde yapılan yürüyüş ve derin nefes alıp verme egzersizleri hastanın ve yaranın iyileşmesi için çok faydalıdır.

2. Hasta bol bol sıvı almalı, lifli gıdalarla beslenmeli, kendi rutin dışkılama süresi aşıldı ise tıbbi destekle kolay dışkılama sağlanmalıdır.

3. Ameliyat yapılmadan önce hastaların yattığı yerden nasıl kalkacağı ve nasıl yatağa yatacağının eğitimi verilmiş olmaldır. Hastalar hiçbir şekilde yataktan kalkarken “mekik çeker” gibi kalkmamalıdır. Uygun yatakta ayak ucuna bağlanmış sağlam bir tutacak kalkma ve yatmada çok işe yarar ama bu her yatakta mümkün değildir.

Bu nedenle en pratik öneri şudur; hasta yatarken yatağın kenarına doğru yan döner, önce ayaklarını yatağın dışına doğru sarkıtır sonra hangi taraftan kalkıyorsa o taraftaki koluyla kendini iterek doğrulur. Yatarken de tam tersini yapar.

4. İki üç hafta sonra düz yolda bisiklet, yüzme ve eliptik aletle egzersize izin verilir. Atlama, sıçrama, sprint atma, şınav ve mekik çekme, basketbol, voleybol oynama, güreşme, boksa yapma gibi ciddi efor harcanan egzersizler ve çekişmeli sporlar 4-6 hafta sonraya bırakılmalı ve yavaştan başlanmalıdır.

5. İlk dört hafta 7 kilogramdan ağır bir şey taşınmamalıdır. Daha fazla ağırlık kaldırmak veya ağırlıkla çalışmak için en az 2-3 ay geçmelidir.

6. İlk dört hafta mümkün olduğu kadar öksürürken ve hapşırırken yara yeri iki elle desteklenmelidir.

7. Ameliyatta yara yerinde ortaya çıkan şişlik, kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet, akıntı gibi durumlarda mutlaka ameliyatı yapan cerrah hastayı görmelidir.

Kesi Yeri Fıtığı Ameliyatı Sonrası Cinsel İlişki

Kesi yeri fıtığı ameliyatı sonrası cinsel ilişkiye girme, ilişki sırasında karın kaslarının ne kadar kullanıldığına yani karın içi basıncın ne kadar arttığına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Ameliyatı takip eden günler içinde (bir hafta kadar) ameliyat olmuş kişinin sırt üstü yatar pozisyonda ve karnına yük bindirmeden bir şeyler yapmasında sakınca yoktur. Ancak karın kaslarının zorlama ile çalıştırıldığı, karın içi basıncın zaman zaman kontrolsüzce arttığı bir cinsel ilşki için yine 4-6 hafta geçmelidir. Aradaki zaman diliminde ameliyatlı kişinin ameliyat yerinde zorlanma hissetmeden deneyeceği pozisyonlar tedricen çeşitlenebilir.