Safra kesesi taşı kendiliğinden düşer mi?

Safra kesesi taşı kendiliğinden düşer mi?

Safra kesesi karaciğer dışı safra yollarına yandan bağlı bir depolama yeridir. Ters duran bir armuta benzer. Armutun sapı gibi bir uzantı ile (ductus sistikus-safra kesesi kanalı) karaciğer dışı safra yollarına bağlanır. Bu kanalın çapı ile safra taşının büyüklüğüne bağlı olarak kendiliğinden, safra kesesi içinde oluşmuş bir taş safra yollarına, oradan da oniki parmak bağırsağına (duodenum) düşebilir.

Bazen büyük taşlar (genellikle 2-3 cm’den büyük olanlar) safra kesesini duvarını aşındırarak içi boş komşu organlara (mide, oniki parmak bağırsağı ve kalın bağırsak) geçerek düşebilir. Safa kesesi taşları fiziksel özelliklerine bağlı olarak bu kanalların bazılarından geçemeyip sıkışabilir ve çeşitli yerlerde tıkanıklığa yol açabilirler.

Safra kesesi taşı saptanınca ne yapmak gerekir?

Safra kesesinde hangi nedenle olursa olsun taş saptandığı zaman ilk öğrenilecek şey safra taşı ile ilgili olabilecek bir şikayetin (semptom) olup olmadığıdır. Biliyer kolik yaşayanlar, ciddi gaz şikayeti olanlar, radyolojik ve laboratuvar olarak doğrulanmış safra kesesi iltihabı öyküsü olanlar, safra taşına bağlı kolanjit veya pankreatiti geçirenlerin ameliyat olmasını engelleyecek sağlık sorunları yoksa yaşa bakılmadan ameliyat edilmeli, taşla/taşlarla beraber safra kesesi çıkartılmalıdır (kapalı / laparoskopik kolesistektomi).

Hayatı tehdit eden sağlık sorunu olanlarda ameliyat yapılmaz, safra kesesinin kasılmasını hafifletmek için diyet uygulanır ve yaşanabilecek safra kesesi taşına bağlı komplikasyonlar cerrahi olmayan yollarla tedavi edilmeye çalışılır.

Safra kesesindeki taşı ilaçla eritme gibi bir yöntem yoktur. Böyle yaklaşımlar sadece vakit kaybı yaratır ve bu arada gereksiz yere ciddi komplikasyon riski göze alınmış olur. Safra kesesini yerinde bırakarak safra Kesesi taşını / taşlarını almak gibi bir ameliyat yoktur.

Safra kesesi taşı saptanan hastalarda nasıl bir yol izleneceği hekime göre değişmektedir. Benim gibi düşünen cerrahların yaklaşımı şöyledir;

Beklenen yaşam ömrü uzun olan, asemptomatik safra kesesi taşı hastalarında ameliyata sıra dışı bir risk yükleyecek sağlık sorunu ya da geçrilmiş ameliyat hikayesi yoksa safra kesesini çıkartmak en uygun yoldur. Bugün düşük riskle yapılacak kapalı (laparoskopik) safra kesesi ameliyatı sonrası işler sorunsuz seyrettiği zaman son derece konforludur.

Hasta bugün ameliyat edilmez ise yarın hangi sağlık sorunlarının ortaya çıkacağını, hangi ilaçları kullanacağını (özellikle ameliyatlarda kanamya yol açan kan sulandırıcılar),acil ameliyat gerekirse bunun hangi koşullarda (tatilde mi, teknede mi, yurt dışında mı, kar altında mahsur kalmışken mi) olacağı bilenemeyeceğinden sorunu bir an önce çözmek en iyisidir.

Yaşanabilecek bir safra kesesi taşı komplikasyonunun çok daha hızlı ve ciddi seyretmesi olası diyabet hastaları ile bağışıklık sistemini baskılayan ilaç (immünsupresif) kullanan hastalar asemptomatik (şikayetsiz) olsa bile ameliyat edilmelidir.

Asemptomatik safra kesesi taşı varlığında kronolojik değil, gözlenen yaş ileri duruyorsa, kişinin ek ciddi sağlık sorunları ya da ameliyatı riskli hale getirebilecek özellikleri varsa bunların ameliyat edilmeden takibi daha uygundur.

Safra kesesi taşı safra kesesi iltihabına yol açtı ama hastayı ameliyat etmek riskli ise ne yapılmalı?

Safra kesesi taşı safra kesesi iltihabına yol açtı ama hastayı ameliyat etmek riskli ise, hastaya tıbbi tedavi uygulanıp (ağızdan beslenme kesilir, damardan sıvı verilir, kusma varsa burundan mideye sonda konur ve antibiyotik verilir) seyrine bakılır.

Toparlarsa bu yeterlidir. Tablo ağırlaşırsa girişimsel radyoloji ultrasonografi eşliğinde ciltten geçerek safra kesesine bir kateter koyar (perkütan kolesistostomi).

Ameliyat olması hayati risk taşıyan bazı hastalarda Safra Kesesi Taşına bağlı sorunlar sık tekrar eder. Bu hastalar için endoskopik yolla safra kesesi ile on iki parmak bağırsağı arasına geçişi sağlayacak bir aparat konur (endoskopik ultrason rehberliğinde safra kesesi drenajı).

Benzer durum kurumun imkanlarına, işlemi yapacak kişinin deneyimine veya hastanın özelliğine bakarak girişimsel radyoloji tarafından ciltten girilerek de yapılabilir.