Kilo kaybı tehlikeli midir?

Kilo kaybı nedir?

Kilo kaybı iki şekilde tanımlanır;

1. İsteyerek gerçekleşen kilo kaybı (gönüllü): Diyet (kalori alımını kısarak),egzersiz, ilaç veya ameliyatla kilo vermek
2. İstemeden gerçekleşen kilo kaybı (gönülsüz): Herhangi bir şekilde kilo vermek için çaba sarfetmeden kilo kaybetmek

Vücut ağırlığının artış ve azalışı hemen her gün, herkesin yaşadığı olağan bir durumdur. Kilo kaybının bir şikayet kabul edilmesi, yani patolojik sayılması için kişinin “son altı ay içinde vücut ağırlığının %10 veya daha fazlasını kaybetmesi” gerekir. Bir kişi son 6-12 ayda çaba göstermeden vücut ağırlığının %5 kadarını kaybetmiş ise doktora gitmesinde fayda vardır

Kilo kaybı nasıl fark edilir?

Tabi ki en objektif yolu kişinin belirli aralıklarla tartılarak sayısal olarak bunu ifade edebilmesidir. Ama giydiğikıyafetlerin bol gelmesi, kemer deliğinin değişmesi, gömlek yakasının bol gelmesi ya da yakınlarının bunu farketmesi ile anlaşılmaktadır. Beraberinde güç kaybı, halsizlik, çabuk yorulma gibi şikayetler de olabilir.

İstemeden (gönülsüz) kilo kaybı sebepleri neler olabilir?

Metabolik ve Hormonal Bozukluklar:

• Hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması)
• Diyabet (özellikle tip 1 diyabet - insulin bağımlı şeker hastalığı)
• Addison hastalığı (adrenal bezin yetersiz çalışması)

Gastrointestinal Sorunlar (sindirim sistemi hastalıkları):

• Çölyak hastalığı
• Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları
• Pankreatit veya pankreasın diğer sorunları

Kronik Hastalıklar:

• Kanser
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
• Kronik enfeksiyonlar (tüberküloz gibi)

Psikolojik ve Psikiyatrik Sorunlar:

• Depresyon
• Anksiyete
• Yeme bozuklukları (anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza)

Enfeksiyonlar:

• HIV/AIDS
• Paraziter enfeksiyonlar

İlaçlar ve Tedavi Yöntemleri:

• Kemoterapi ve radyoterapi
• Bazı ilaçlar (antibiyotikler, antidepresanlar, antipsikotikler vb.)

Yaşam Tarzı ve Diğer Faktörler:

• Alkol ve madde bağımlılığı
• Kronik stres
• Aşırı çalışma ve yetersiz uyku

En sık gönülsüz kilo kaybının sebepleri nelerdir?

Kanser, demans, diş problemleri, ağır depresyon veya duygu durum bozuklukları, diyabet, tiroid bezinin çok çalışması (hipertiroidi) inflamatuvar bağırsak hastalıklarıdır (ülseratif kolit ve Crohn hastalığı).

Kilo kaybı olan birinde nelere dikkat edilmelidir?

Gönülsüz kilo kaybının en sık ve en tehlikeli sebeplerinden olan kanser, hem kanser dokusundaki artmış metabolik aktivite ile vücudun enerjisini ve yapı taşlarını (protein ve yağ) kullanarak hem de salgıladığı moleküllerle iştahı keserek kilo kaybına yol açar.

Bazı kanserler de ağızdan beslenmeyi engelleyerek (tıkanıklık yaparak) kilo kaybını daha da hızlandırır. Bir kanser genellikle ileri evrelerde kilo kaybı yapar. Hastalar ya yavaş gelişen şikayetleri idrak edemedikleri ya da bazı şikayetlerin ciddi bir soruna işaret ettiğini bilmedikleri için kilo kaybı ile farkedilir. Aşağıda sıraladığımız beliti ve bulgular varsa kilo kaybının sebebi bir kanser olabilir.

• İleri yaşta kilo kaybı yaşamak
• Dışkıda, idrarda ya da balgamda kan görmek
• Vücudun herhangi bir yerinde ele kitle gelmesi
• Bir travma olmaksızın kemik ağrıları yaşamak
• Kilo değişmezken hatta azalırken karında şişlik gelişmesi
• Kronik öksürük
• Yeni ortaya çıkan dışkılama alışkanlığındaki değişiklik (daha önce yokken kabızlığın başlaması, ishal-kabızlık periodları)
• Erkeklerde idrar yapmada zorlanma
• Karın ağrısı ve karın ağrısına eşlik eden sırt ağrısı.

Kilo kaybı eğer çok çalışan tiroid bezine bağlıysa (hiperitodi) kişinin istirahta halinde ilken bile kalp atım kızı (nabız) dakikada 100 ve üzerindendir, sıcak diğer insanlardan daha çok bu hastayı rahatsız eder, ellerinde titreme olabilir.

Hastanın yaşantısı, alışkanlıkları ve hastalıkları ile ilgili iyi bir öykü alındığında depresyon, psikiyatrik sorunlar, alkol ve madde bağımlılıkları, diş problemleri, almakta olduğu kemoterapi veya ilaçlar kolayca ortaya konur.

Çölyak hastalığında kilo kaybına arpa, çavdar, buğday ve irmik tüketildiğinde daha belirginleşen kronik işshal , karın ağrısı ve karında şişlik, yorgunluk, depresyon gibi şikayetler de eklenir.

İnflamatuvar bağırsak hastalıklarında karın ağrısı ishal ve kanlı dışkılama vardır.

Tüberküloz (verem) hastalığında kilo kaybına kronik öksürük ve gece terlemeleri

Kilo kaybı tehlikeli midir?

Yukarıda sıralanan nedenler arasında hayatı tehdit eden pek çok durum vardır. Dolayısı ile evet gönülsüz kilo kaybı tehlikeli hastalıkların bir belirtisi olabilir. Mutlaka üzerinde durulmalı, sebebini ortaya koymak için bir doktora gidilmelidir.