Ameliyatsız Tiroid Nodül Tedavisi Ankara

Ameliyatsız tiroid nodül tedavisi nedir?

Sosyal medyada tiroid nodüllerinin ameliyatsız tedavi edildiğine dair paylaşımlar artmıştır. Ameliyatsız tiroid tedavisi ile kastedilen nodüllerin ultrasonografi eşliğinde özel iğneler kullanarak;

Radyo frekans ablasyon (RF, Radiofrequency ablation)
Mikro dalga ablasyon (microwave ablation)
Lazerle yakma (Laser ablation therapy)
Tiroid dokusunun dondurulması (kriyo terapi, cryoablation)
Alkol enjeksiyonu kastedilmektedir

Bu uygulamalardan alkol enjeksiyonu dışındakiler komşu dokulara yüksek ısı veya çok düşük ısı ile zarar verme potansiyeline sahiptir. Alkol enjeksiyonu kistik yapıların içinde göreceli olarak homojen bir sonuç yaratabilirken tiroid dokusu içine uygulandığında etki alanı ve her noktasındaki etkinliği homojen olmaktan uzaktır.

“Ameliyatsız tiroid tedavisi” sanki her tiroid nodülünün tedavisi gerekiyormuş ya da bu tedaviler her tiroid nodülü için uygunmuş gibi sunulmaktadır, ancak durum böyle değildir.

Bu yazıda “ameliyatsız tiroid tedavisi”nin neden çoğunlukla mümkün olmadığını anlatıp uygulanabileceği çok sınırlı sebepleri de sıralayacağım.

“Ameliyatsız tiroid nodül tedavisi” ifadesi sanki her tiroid nodülünün tedavisi gerekiyormuş algısını yaratmaktadır. Bu nedenle önce “tiroid nodülü nedir?”, “hangi tiroid nodüllerinde tedavi gerekir?”, “tiroid nodülü saptanırsa ne yapmalı?” sorularına yanıt vermeliye çalışalım.

“Tiroid nodülü” ne demektir?

Tiroid, her insanın boyun bölgesine yerleşmiş ve vücudun metabolik hızını ayarlayan hormonlar salgılayan bir endokrin bezdir (hormon salgılayan bez). Ürettiği hormonlar kana karışır ve vücudun her hücresine gerekli mesajları taşır.

Tiroid bezinde gelişen kitlelere “nodül” denmektedir. Bazı hekimler nodül terimini memedeki hatta vücudun her yerindeki kitleler için de kullanmaktadır.

Tiroiddeki nodüller (kitleler) vücudun diğer yerlerindeki kitleler gibi “kistik” yani içi sıvı dolu, “solid” yani içi katı (iyi ya da kötü huylu tümörden oluşan) ya da ikisinin karışımı (yarı sıvı yarı katı) tip kitlelerdir.

Hangi tiroid nodüller tedavi gerektirir?

Tiroiddeki nodülün (ya da nodüllerin) tedavi edilmesi için şu üç durumdan birinin olması gerekir;

Nodülde (ya da nodüllerde) kanser şüphesi olmalıdır
Nodül (ya da nodüller) kan tiroid hormonu düzeyi artışına yol açmalıdır (hipertirodi/zehirli guatr)
Nodül (ya da nodüller) nefes (trakea) veya yemek borusuna (özefagus) basarak sorun çıkartmalıdır (nefes alma güçlüğü nefes alırken ıslık gibi ses çıkartma, yemek yutarken zorlanma gibi)

Tiroid nodülünde kanser olasılığı bulunduğu nasıl anlaşılır?

İçi tamamen sıvı ya da kolloid (tiroid bezi salgılarından gelişmiş jöle gibi, yarı katı yapı) dolu nodüllerin kanser olma ihtimali yoktur.

Bir nodülün kanser olması ya da kanser olasılığı taşıması için mutlaka solid (katı) bir kısmı olmalıdır. Dolayısı ile solid kısmı olmayan nodüller eğer bir şekilde bası yaratarak sorun çıkartıyorsa iğne ile boşaltılması yeterli olacaktır. Kistik ya da kolloid nodüllerde yakılarak yapılan (RF “radyofrekans ablasyon” veya mikrodalga ablasyon veya lazer ablasyon) ameliyatsız tedaviye ihtiyaç yoktur.

Tiroid nodülü olan birinde kanser olasılığını arttıran özellikler şunlardır;

Nodülün muayenede sert olarak ele gelmesi,
Nodülün hızlı büyümesi (haftalar ya da aylar içindeki belirgin büyüme)
Nodül bulunduğu yerde fikse (sabit) olması (muayene ile nodül yerinden oynamaz)
Hastada ses kısıklığı olması ve yapılan muayenede (ağıza sokulan küçük ayna veya kamea ile) ses tellerinden birinin (nodülün olduğu taraftaki) hareket etmediğinin saptanması (kanser ses tellerini hareket ettiren sinirlerden birini tutmuş olabilir),
Nodülü olan hastanın su içerken öksürük krizine girmesi (kanser gırtlağın duyusunu taşıyan siniri tutmuş olabilir)
Nodülü olan hastanın önceden bir sebeple boyun bölgesine radyoterapi almış olması,
Nodülün hasta çok genç (çocuk veya ergenlik çağı) ya da çok yaşlı iken ortaya çıkması
Tiroidinde nodülü olan hastanın akrabalarında tiroid kanseri veya başka endokrin bez (hormon üreten bezler -paratiroid, pankreas, böbrek üstü bezleri veya bazı sinir yumakları-) kanserleri olması

Birinde solid (katı) bir kısmı olan tiroid nodülü varsa, kişisel hikayede yukarıda sıralanan özellikler dışında tiroid ultrasonografisi ile de kanseri olasılığı hakkında ip uçları olabilir. Tiroid hastalıkları ultrasonografi ile değerlendirirken aynı meme hastalıklarında olduğu gibi tüm dünyada ortak bir dil kullanılsın diye TIRADS (Thyroid Image Reporting and Data System) sistemi geliştirilmiştir. Tiroid ultrasonografisinde bazı bulgular şüheli olarak sınıflanmıştır. Şüpheli ultrasonıografi bulguları şunlardır;

Tiroid nodülünde solid (katı) bir kısım olması
Ultrasonografide hipoekoik olarak adlandırılan ve nodülün yapısının sert olduğunu ifade eden özelliğin bulunması
Nodül sınırlarının düzensiz ya da karnabahar gibi olması (mikro lobülasyon)
Nodülde küçük kireçlenmeler olması (mikro kalsifikasyonlar)
Uzunlamasına ve yatay eksen boy oranının artması

Bu şüpheli özelliklerin olup olmaması ya da varsa kaçının bulunduğuna göre TIRADS 1-6 arası bir sınıf bildirilir.

TIRADS 1: Tiroid dokusu tamamen normaldir.
TIRADS 2: Tiroidde normal doku dışında lezyonlar vardır ama hiç biri şüpheli değildir.
TIRADS 3: Tiroidde lezyon/lezyonlar vardıor ama muhtemelen iyi huylu olduğu düşünülmüştür.
TIRADS 4a: Tiroid nodülünde bir şüpheli özellik vardır (%3-4 kanser riski).
TIRADS 4b: Tiroid nodülünde iki şüpheli özellik vardır (%9-10 kanser riski).
TIRADS 4c: Tiroid nodülünde üç-dört şüpheli özellik vardır (%44-73 kanser riski).
TIRADS 5: Tiroid nodülünde beş (tamamı) şüpheli özellik vardır (%88-89 kanser riski).
TIRADS 6: Biyopsi ile doğrulanmış tiroid kanseri varlığı.

Sonuç olarak tiroidinde nodülü olan birinin özgeçmişi, aile hikayesi, şikayetleri, fizik muayene ve ultrasonografi bulgularına bakarak tiroid kanserinden şüphe edilince yapılması gereken “Tiroid İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi”dir (TİİAB). TİİAB, kan alınan iğne ile ultrasonografi eşliğinde nodüllerin içine girip hücre örnekleri almaktır. Alına hücreler camların üzeerine püskürtülüp patoloji doktorları tarafından mikroskopta incelenerek tiroiddeki nodülün kanser olup olmadığı hakkında karar verilmeye çalışılır. Ultrasonografi TİİABnin şüpheli nodülün içinden örnek alındığını garantilemek için kullanılır.

TİİAB ile bazı hastalarda kanser tanısı konabilmektedir. Ancak TİİAB sonucu “kanser açısında şüpheli” olarak da çıkabilir. TİİAB ile kanser tanısı konmuş veya şüpheli TİİAB sonucu olan hasta için artık ameliyat kaçınılmazdır, ameliyatsız tedavilerin yeri yoktur. Geride herhangi bir şekilde tiroid dokusu kalırsa tiroid kanserinin tamamen iyileştirlme şansı ortadan kalkacaktır.yakarak yapılan tedavilerde tiroid bezinin tamamen ortadan kaldırıkması mümkün değildir. Bazı tiroid kanserlerinde hastalığın tedavis için tiroide komşu boyun bölgesi lenf bezlerinin çıkartılması gerekmektedir. Bu tür vakalarda da yakarak yapılacak tedavilerin hiç bir yeri yoktur.

Zehirli guatrda (çok çalışan tiroid bezi/ hipertiroidi) ameliyatsız tedavinin (yakarak yapılan) yeri var mı?

Guatr tiroid bezinin büyümesidir. Büyüme bezin top yekün şişmesi ya da nodüllerin büyümesi şeklinde olabilir.

Top yekün büyüyerek zehirli guatra yol açan hastalığın adı “Grave hastalığı”dır. Bu hastaların ileri evresinde tiroid bezi büyümüş, gözler dışarı fırlamış, çarpıntı vardır, sıcaktan rahatsızdır,çok terler, kilo kaybedebilir, vücut ısısı artmış olabilir. Hastalık aslında vücudun kendi tiroid dokusna açtığı bir savaştır. Bu hastalarda erken tanı konup tıbbi tedavi veya radyoaktif iyotla ablasyon (RİA) tedavisi ile sorun çözülebilirse br daha tekrarlamadan iyileşmiş olabilir. Ama tıbbi tedaviden sonra tekrarlarsa, tıbbi tedavi sırasında ilaç yan etkisi çıkarsa, göz bulguları ilerlerse veya RİA işe yaramazsa ameliyat kaçınılmazdır. Graves hastalığında ameliyatsız, yakarak, dondurarak veya alkol vererek yapılan tedaviler kalıcı tedavi sağlamaz. Ayrıva Graves Hastalığında büyük hacimlerin yakılması çevredeki sinirler, paratiroid bezleri, nefes borusu ve yemek borusunda yaralanmaya yol açabilir.

Zehirli guatra yol açan sorun çok çalışan (hiperaktif) nodül ya da nodüllerse ameliyatsız, yakarak yapılan tedaviler işe yarayabilir. Ancak bu hastalarda da yakılacak ya da dondurlacak nodülün 2 cm’den küçük olması, çevresinde nodülsüz tiroid dokusundan eminiyetli bir alan olması, nefes veya yemek borusuna temas etmiyor olması ve ses tellerine giden sinire komşu olmaması gerekir.

“Ameliyatsız tiroid nodül tedavisi” hangi durumlarda uygulanabilir bir tedavidir?

“Ameliyatsız tiroid nodül tedavisi” yukarıda belirttiğimiz, çok tiroid hormonu salgılayan (hiperaktif) çapı küçük, tiroid nodülleri için uygun olabilir.

Bunun dışındaki “ameliyatsız tiroid nodül tedavilerini” (RF, mikro dalga veya lazer ile yakma, dondurma) ek sağlık sorunları nedeniyle genel anestezi altında ameliyat edilmesi mümkün olmayan kişilerde yapılan palyatif (idareten yapılan tedaviler ya da şikayetleri hafifletmek için geçici çözüm amacı ile yapılan uygulama) tedaviler olarak görmeliyiz.

Ameliyatsız, yakarak veya dondurarak yapılan uygulamalarla tiroid kanseri tedavisinin mümkün olmadığı bilinmelidir. Bu tür uygulamalar tiroid dokusunu tamamen ortadan kaldıramaz bu da tiroid kanser tedavisini eksik bırakır. Bu tür yakarak veya dondurarak yapılan uygulamalar tiroid kanserinde sadece seyri yavaşlatmayı sağlayabilirr ki bu bile kesin değildir.

“Ameliyatsız tiroid nodül tedavisi” özellikle boyunda gözle görülen büyük nodüllerin küçültülmesinde etkin bir yol olarak sunulmaktadır. Burada nodule kozmetik açıdan yaklaşılmaktadır. Gözle görülür bir şişliğin ne kadar küçültebileceği bile belirsiz bir yöntemle ortadan kaldırılacağı vaadedilmektedir. Bunun yanında her büyük nodülün altında tansı konamamış bir kanser ihtimali bulunmaktadır.

Neden “ameliyatsız tiroid nodül tedavisi” gündemdedir?

Poliklinik şartlarında yapan için düşük maliyetle, anestezi vermeden, hastaneye yatırmadan yapılan bir işlemdir. Sonuçlar belirsizdir ve nihai etkinin zaman içinde görüleceği iddiaa edilerek erken dönemdeki olumsuz sonuçlardan kaçınmak mümkündür.

Hastalar ameliyat olmadan bir tedavi görmeyi doğal olarak tercih etmektedri ama çoğu kişi bu işlemin gerekliliğini sorgulamamakta bilmemektedir.

Hastalara tiroid ameliyatı risklerinden korundukları iddiaa edilerek bu tür işlemler tavsiye edilmektedir. Burada üç noktada gerçeklerin çarpıtıldığına sık tanık olmaktayız.

İlgili nodülün tedavisi şart mı belli değildir.
Tiroid ameliyatı gereken bir nodülde bu yöntemler ameliyatın alternatifi değildir, ameliyatla sağlanacak faydaların bu yöntemlerle sağlanması mümkün değildir ve bu konu üzerinde durulmamaktadır.
Bu yöntemler herhangi bir komplikasyona yol açmazmış gibi tanıtılmaktadır.

Zaman içinde ihmal edilerek tiroid nodülleri büyümüş ve nefes darlığı yaratan boyuta gelmiş, ileri yaştaki hastada korener arter, kalp kapak hastalığı ya da kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi ağır sorunları da varsa ameliyat ciddi riskler yaratacağı için bu hastada ameliyatsız tiroid nodül tedavilerinin uygulanması iyi bir alternatif olabilir.

Tiroid dokusunun ortasında yerleşmiş tek ve küçük bir hiperaktif nodül için bu yöntem uygun olabilir.

Doku tansı konmuş bir tiroid kanseri hasta yaşı veya ek sağlık sorunları nedeniyle anestezi alamıyorsa bura da kesin sonuç alınmayacağı bilinerek mecburen “ameliyatsız tiroid nodül tedavi”lerinin uygulanabilir. Ama bunlar ve benzeri sınırlı bazı durumlar dışında “ameliyatsız tiroid nodül tedavi”lerinin yeri tartışmalıdır.