Granülomatöz Mastit

Granülomatöz Mastit Nedir?

Granülomatöz mastit memenin nadir görülen inflamatuvar bir hastalığıdır. Hastalık, vücudun kendi dokusuna karşı saldırısı şeklinde ifade edilebilir.

İlk kez 1972 yılında tanımlanan bu hastalığın her yüzbin kadının 2.4’ünde görüldüğü tahmin edilmektedir. Beyaz ırkta görülme sıklığı daha da düşüktür. Konu ile ilgili en geniş olgu serileri ortadoğudan bildirilmektedir. Genellikle doğurganlık çağında, emzirme hikayesi olan kadınlarda görülür.

Emzirmeyi takip eden iki yıl içinde ve ortalama 30 yaşındaki kadınlarda daha sıktır. Az görüldüğü için sebebi ve seyri hakkında kesin bilgi vermek mümkün değildir. Halen kesin sebebi bilinmemektedir. Hastalığın gelişimi ile ilgili olarak en çok üzerinde durulan teori, neyin tetiklediğini bilmediğimiz bir otoimmün yanıt olduğudur.

Garnülomatöz mastitin belirtileri nelerdir?

Granülomatöz mastit, kendini en çok memede ağrılı bir kitle olarak gösterir. Hastaların %50’sinde inflamasyonun belirtileri olan kızarıklık (eritem) ve şişme vardır. Hiperemi (o bölgede yüksek kan akışına bağlı ısı artışı ve kızarıklık),meme başında çekinti, akıntılı lezyonlar ve ülserler oluşması diğer belirtilerindendir. Hastaların %40 kadarında apse belirtileri vardır.

Apse-inflamasyonun dört ana belirtisi;

• Isı artışı “calor”,
• Kızarıklık “rubor”,
• Şişlik-kitle “tumor”
• Hassasiyet-ağrı “dolor”
• Functio laesa: Fonksiyon kaybı

Hastalık memenin her yerini tutabilir ama en çok meme başı arkasından başlayan ve giderek büyüyen bir kitle şeklinde kendini gösterir. Hastaların %15’inde koltuk altında büyümüş lenf nodları olabilir.

Granülomatöz mastit tanısı nasıl konur?

Granülomatöz mastit tanısı, memedeki inflamasyon, enfeksiyon ve meme kanseri ile karışabildiği için tanı konması aylar sürebilir. Muayene bulguları memede enfeksiyöz bir durumu veya memenin inflamatuvar kanserini taklit eder. Radyolojik görüntüler malign kitle ile örtüşebilir.

Granülomatöz mastit için özgül bir radyolojik bulgu yoktur. Yapılacak kan tetkikleri ile granülomatöz mastit tanısını koyduracak bir veri elde etmek mümkün değildir. Verilen antibiyotik tedavisi ile tam iyileşme sağlanamaz, yanıt çok yavaş olur.

Sonunda kesin tanı ancak memedeki kitleden yapılacak kor biyopsi ile konur. (Kor biyopsi “core biopsy”; ciltten özel bir iğneyle girip kitleden ince bir doku alınmasına verilen isimdir)

Patolojik incelemede saptanan özgül değişikliklerle tanı konur. Özetle memede enfeksiyon (mastit) düşünülüp tedaviye yanıt alınamadığında, yanıt yavaş veya geç olduğunda vakit geçirmeden biyopsi yapılması uygun bir yaklaşım olacaktır.

Granülomatöz mastit nasıl tedavi edilir?

Başvuru anında hastaların yaklaşık üçte birinde memede enfeksiyon ve apse vardır. Radyolojik olarak tespit edilen bir apse varsa bu US eşliğinde ya da doğrudan iğne ile boşaltılmalıdır. Apse küçük küçük odacıklar halinde ise bunları iğne ile tam boşaltmak mümkün değildir, bir kesi ile cerrahi olarak drene edilimelidir.

Apse drene edilmedikçe antibiyotikler işe yaramaz, ayrıca granülomatöz mastitte apse drene edilse bile antibiyotikler iflamasyon belirtilerini tamamen ortadan kaldıramaz. Rutin kültürlerde coynebacterium üremesi olmaz. Özel kültürde corynebacterium üretilse bile bunun tedavisinin hastalık üzerine bir etkisi yoktur.

Granülomatöz Mastit Tedavi Yöntemleri

Granülamatöz mastit tanısı konduktan sonra önümüzde iki tedavi seçeneği vardır;

1. Steroid (Kortizon) Tedavisi
2. Granülomatöz Mastit Cerrahisi

Steroid tedavisi kilo alma, kan şekeri yüksekliği ve cushing sendromu riskine ragmen garnülamatöz mastitin standart tedavisi haline gelmiştir. Steroid tedavisi ekoller arasında farklılık göstermektedir.

Yüksek dozda 2 hafta veya 2 ay devam edenler vardır, zamanla doz yavaşça azaltılılr. Genelde kitle çapında küçülme olur. Kimi çalışmalarda bu tedavi ile kitle tamamen kaybolduğu kimisinde de 2-6 ay içinde %15 oranında nükse ettiği bildirilmiştir.

Steroide yanıt vermeyen olgularda “methotrexate” tedavisi deneyenler de olmuştur ama bunun da sonuçları kesin değildir.

Diğer tedavi seçeneği cerrahidir. Cerrahinin ne zaman yapılacağı, ne boyutta olacağı hastanın şikayetleri, tedavi geçmişi, ek sorunları ve kitlesiyle ilgili olarak değişir. Kitle çevresinde sağlam doku olacak şekilde geniş eksizyondan, tüm memenin çıkartılmasına kadar değişen bir yelpazede ameliyat yapılmaktadır.