Fıtık Ameliyatı Ankara

Fıtık nerede olursa olsun tedavisi ameliyattır. Teorik olarak her fıtık içine giren bağırsakların sıkışıp dolaşımının bozulması riskine sahiptir. Bu nedenle de her fıtık teorik olarak ameliyat edilmelidir.

Fıtık Nedir?

Fıtık, vücudun içindeki bir parçanın, onu içeren kas veya dokudaki bir zayıflıktan dışarı doğru itilmesiyle meydana gelir. Genellikle bu, gözle görülür bir şişlik veya yumru ile sonuçlanır.

Fıtık nerede olursa olsun tedavisi ameliyattır. Teorik olarak her fıtık içine giren bağırsakların sıkışıp dolaşımının bozulması riskine sahiptir. Bu nedenle de her fıtık teorik olarak ameliyat edilmelidir. Ama pratikte her fıtık ameliyat edilmemekte ya da ameliyat olmamaktadır.

Bazı hastalar fıtıklarının farkında değildir, bazı hastalar fıtıklarının farkındadır ama şikayetçi olmadıklarından ya da korktuklarından doktora gitmez ya da ameliyat önerisini kabul etmezler. Bazı hastaların da ek sağlık sorunları ameliyatı o kadar riskli hale getirir ki doktorlar bu grup hastayı mecbur kalmadıkça ameliyat etmezler.

Fıtık Ameliyatı Öncesi Dikkat Edilecekler

Fıtığı olan bir hastanın ameliyattan önce varsa öksürüğü, işeme ve dışkılma sırısında ıkınma sorunu çözülmeli, yapabiliyorsa kilo vermeli ve içiyorsa sigarayı bırakmalıdır. Bunlara uyulmadığı takktirde nüks kaçınılmazdır. Gerekiyorsa prostat için ameliyat fıtıkla aynı senasta yapılabilir.

Temelde küçük ağızlı belirgin fıtıklar bağırsak boğulması için en riskli gruptur ve bunlar hasta ve doktor için en uygun ve en yakın zamanda ameliyat edilmelidir. Muayenede saptanamayacak kadar küçük, sadece radyolojik olarak saptanmış fıtıkların ameliyatı gerekli değildir.

Hastalara bilgilendirme yapılıp fıtık büyürse ameliyat olması gerkeceği söylenmelidir. Ağzı, kesesinden büyük olan fıtıkların bağırsak boğulmasına yol açma olasılığı düşüktür, aciliyet yoktur hastanın sağlık durumu ameliyata elverişli ise ameliyat edilmelidir. Çünkü bu tür fıtıklar zamanla büyüyerek bütün karın içi organların fıtık içine geçtiği bir boyuta ulaşabilir.

Böyle bir durum gündelik hayatı çok güçleştirecektir. Karın içi organların çoğu fıtık içindeyken onarım yapıldığı zaman hastanın ciddi solunum problemleri yaşama ihtimali vardır. Üstelik yaş ilerledikçe insanların sağlık durumu genellikle ameliyatı daha da riskli hale sokacak gelişmeler göstermektedir.

Fıtık ameliyatı yapılırken insanın kendi dokuları ya da sentetik yamalar (greft / mesh) kullanılmaktadır. Her iki yöntemde de temel prensip fıtık açıklığının dokularda gerginlik yaratmadan kapatılmış olmasıdır.

İnsanın kendi dokularının kullanıldığı fıtık onarımlarına “anatomik onarım” denirken diğerlerine “greftli onarım” denmektedir. Anatomik onarımda sağlam, ve sağlıklı dokular, uygun bir teknikle karşı karşıya getirilir. Zamanla parçalanmayan dikişler kullanılarak tekrarın önlenmesi çalışılır. Dokular yaklaştırılırken gerektiğinde sağlam yapılar (fascia) çeşitli tekniklerle serbestleştirilip gerilim azaltılmaya çalışılır.

Fıtık Ameliyatında Kullanılan Yamalar

Bazen fıtığın büyüklüğü nedeniyle bazen de uygulana tekniğin gereği olarak fıtık onarımı sırasında sentetik veya biyolojik materyaller kullanılır. Sentetik materyaller (greft /mesh) zaman içinde vücut tarafından parçalanıp yok edilebilen (absorbable / degradable) veya parçalanmayıp kalıcı olan (non-absorbable / non-degradable) şeklinde iki farklı tiptedir.

Kullanılan yamaların kendine has avantaj ve dezavantajları vardır.

Sentetik ve parçalanmayanlar: Ucuzdur, yapısı nedeniyle rahatsızlık (hareket kısıtı gibi) yaratabilir, yara yeri enfeksiyon olasılığı bir yabancı cisim olduğu için kullanılmayanlara göre yüksektir ve enfekte bir ortamda kullanılamaz ve çok yapışıklığa yol açar. İçlerinde en az fıtık nüksü bunlarda olur. Bağırsaklara temas etmesi gereken durumlarda bu tür amaların bağırsak tarafı özel yapışmayı önleyen materyallerle kaplı olmalıdır (dual mesh). Bu tür yamalar vücut tarafından yabancı cisim olarak algılanıp çevresinde fibröz bir yapı oluşturulur. Bu fibröz yyapı da fıtık gelişmiş yerdeki dokulara ekstra bir destek sağlayarak fıtık nüksünün azalmasını sağlar.
Sentetik ve parçalanabilenler: Parçalanmayanlara göre biraz daha pahalıdır, daha az rahatsızlık verir fıtık nüks olasılığı parçalanmayanlara göre yüksektir.
Biyolojik materyaller: Pahalıdır, fıtık nüks olasılığı yüksektir, enfekte ortamda kullanılabilir (enfekte olmayacağı anlamına gelmez, olasılığı düşüktür)

Fıtık ameliyatı yerleşim yerleri, büyüklükleri, önceden karın ameliyatı geçirip geçirmediği gibi çeşitli kriterlere bakılarak açık (klasik açık ameliyat) ya da kapalı (laparoskopik) yapılabilmektedir. Her iki yöntemin de kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Laparoskopik başlanan ameliyatlar gerektiğinde açığa dönülebilir. Laparoskopik yapılan insizyonel (kesi yeri) fıtıklarda ya da büyük umblikal (göbek) fıtıklarda fıtık yamayla onarıldıktan sonra fıtık kesesi içinde biriken sıvının kaybolması zaman alabilir. Bu durum bazen hastaların fıtığın nüks ettiğini düşünmesine yol açabilir.

Yama kullanılan fıtık onarımlarında yamanın karın duvarındaki sağlam yapının (fasya) veya kasların neresine konduğu önemlidir. Kas veya fasyanın karın tarafına konan yamalarda nüks olasılığı daha düşüktür.

Fıtık Ameliyatı Sonrası

Her fıtık ameliyatının nüks olasılığı vardır. Usulüne uygun yapılmış, fıtık gelişim riskini arttıracak özel durumlar yoksa bu riski %1’in altına indiren yöntemler vardır ama sıfır mümkün değildir.

Ameliyat yerinde kanama, yara yeri enfeksiyonu olabilir. Parçalanmayan sentetik yama kullanılan fıtık onarımlarında yara yerinde enfeksiyon olasılığı kullanılmayanblara göre dah fazladır ve eğer enfeksiyon gelişirse o yama çıkartılmadan fıtıkla baş etmek mümkün genellikle olmaz.

Yama kullanılan fıtıklarda yara yerinde seroma denilen sıvı birikintisi olabilir defalarca boşaltılması gerekebilir. Yama ile gerilimsiz kasık fıtığı onarımı yapıldığında oradan geçen sinirlerin zedelenmesi ile hissizlik veya o bölgede ağrı yaşanabilir.

Kasık fıtığı ameliyatı erkek hastalarda testislere giden damaralar zedelenip beslenmesi bozulabilir ve testis atrofiye (küçülüp kaybolabilir) gidebilir

Fıtık ameliyatı sırasında yama kullanılır ve bu yama bağırsaklara doğrudan temas edrese kullanılan yamanın cinsine de bağlı olmak üzere zamanla bağırsakları zedeleyerek fistüle yol açabilir. Fistül normalde bulunmayan iki farklı döşeyici epitel arasında gelişmiş yeni bir yoıl demektir. Buradaki örneği ile bağırsaklar yama tarafından zedelenince bağırsak cilde açılır ve ciltten intestinal içerik gelir. Konulan yama çıkartılmadan bunun tedavisi pek mümkün değildir.

Bazen umblikal (göbek) fıtık onarımlarında göbek deliğini iptal etmek gerekir. Açık yapılan büyük fıtık onarımlarında cilt altına dren konmak zorunda kalınabilir. Özellikle yama da kullanıldıysa bir an önce bu drenin çekilmesine çalışılır ama bazen uzun süre mümkün olmaz.

Fıtık ameliyatı sonrası nelere dikkat etmek gerekir?

Hasta öksürük krizi yaşamamalı işemek ve dışkılamak içn ıkınmamalıdır. Bunlar için gerekiyorsa tıbbi destek verilmelidir. Ameliyatın ertesi günüden itibaren hasta yürüyebilir. 4-5 kg yük kaldırabilir ama 10 kg’I aşan şeyler 2-3 ay sonra kaldırmalıdır.

Laparoskopik kasık ve göbek fıtığı onarımından yaklaşık 1 hafta sonra ağırlıksız spor yapmak, araba kullanmak ve cinsel ilşkide bulunmak mümkündür. Büyük insizyonel fıtıklarda yürümenin, otomatik vites araba kullanmamının ve pasif bir cinsel ilişkinin üzerinde efor gerektiren aktiviteler aylara yayılmalıdır. Büyük insizyonel fıtıklarda ve obez hastalarda fıtık onarımı sonrası büyük karın korseleri takmakta fayda vardır.