Memem ağrıyor, kanser miyim?

Meme (göğüs) ağrısı kanser belirtisi mi?

Meme ağrısının (mastodini /mastalji) bilinen ve bilinmeyen pek çok sebebi vardır. Meme ağrısı ile başvuran hastaların %1-5’inde ağrının sebebi meme kanseridir.

Bu yazımızın başında sık yapılan bir yanlışı düzeltmekte fayda olduğuna inanıyorum. Konumuz meme ağrısı, ancak pek çok kişi meme ağrısı yerine yanlış bir şekilde “göğüs ağrısı” ifadesini kullanmaktadır. Yanlışlık şuradadır, tıbbi olarak göğüs vücudumuzda kaburgaların çevrelediği bölgedir.

Meme göğüs bölgemizdeki bir organdır. Göğüs bölgesinde akciğerler, kalp, timüs, kaburgalar, sinirler, kaslar ve büyük damarlar bulunur. Bunlara bağlı olarak da ağrı gelişebilir ama bunlara göğüs ağrısı denirken, memeden olanlara meme ağrısı (mastodini /mastalji) denmektedir.

Hasta ağrıyan yerinin meme değil de göğüs olduğunu düşünüyorsa gideceği hekim göğüs hastalıkları veya kardiyoloji uzmanı, memesi ağrıyorsa genel cerrahi uzmanı olmalıdır. Ağrının nereden kaynaklandığını hasta algılayamıyorsa tercihini dilediği gibi yapar, hekimler doğru yolu bulacaktır.

Meme ağrısının en sık sebebi nedir?

Meme ağrısı (mastalji / mastodini) hemen her kadının ve bazı erkeklerin yaşadığı bir durumdur. Çoğu meme ağrısı kadında dalgalanan hormonal değişiklikler sonucu ortaya çıkar.

Adet başlamadan önceki üç-beş günde yükselen östrojen ve progesteron hormonları nedeniyle meme hassaslaşır, şişer ve ağrımaya başlar. Bu can yakan durum genellikle adet başlayınca geçer veya en azından hafifler. Adet siklusunu takip eden meme ağrısına “döngüsel meme ağrısı” denir.

Döngüsel meme ağrısını belirtileri şunlardır;

• Ağrı adet gibi belirli bir döngüyü takip eder.
• Memelerde hassasiyet olur.
• Ağrıyı çoğu kadın ağır, künt bir ağrı şeklinde tarif ederken bir kısmı da bir şey batar gibi ya da yanar tarzda diye tarif etmektedir.
• Memeler şişebilir.
• Memede birçok sert yumru ortaya çıkabilir.
• Tipik olarak her iki meme ağrır ve en çok üst dış kadranlarda görülür.
• Ağrı koltuk altına vurabilir.
• Ağrı genelde adet başlamadan birkaç gün önce. Nadiren de birkaç hafta önce başlar.
• Sıklıkla genç kadınlarda görülür. Menapoz sonrasında hormon tedavisi alanlarda olabilir.

Döngüsel olmayan meme ağrısının özellikleri nelerdir?

• Ağrı genelde bir memede ve memenin bir kısmındadır, diğer memeye uzanabilir
• Daha çok menopoz döneminde görülür
• Ağrı, adet döngüsünden bağımsızdır
• Ağrı sürekli veya aralıklı olabilir
• Gebelikte ilk üç ayda olabilir
• Ergenlikte hem kızlarda hem erkeklerde olabilir.

Meme ağrısının sebepleri neler olabilir?

Çoğu meme ağrısının gerçek sebebi bilinmemektedir.

Emzirmeye bağlı meme ağrısı olabilir. Bebeğin ağzı meme başını uygunsuz şekilde tutuyorsa, emmeye bağlı sütün gelişi sırasında veya bebeğin ısırışları ile yaralanmış meme başında çatlak, enfeksiyon, kuruluk varsa ağrı yapabilir.

Bazı meme ağrılarının sebebi içi sıvı ile çok dolmuş kistlerdir. Bunlar genellikle ele gelecek kadar büyüktür ve hasta ağrıyan yer olarak doğrudan orayı işaret eder. Bu kistlerin boşaltılması sorunu çözecektir.

Ağrı enfeksiyona (mastit) bağlı olabilir. Bu durumda hasta kendini kötü hisseder, ateşi olabilir, memenin ağrılı kısmı şişmiş, hassas ve çevreye göre daha sıcaktır. Üzerinde kızarıklık olabilir. Ağrıyı daha çok yanıyormuş gibi tanımlarlar. Çoğu hasta emziren bir annedir ve emzirirken ağrının arttığını belirtirler. Mastit ilerlerse meme apsesine dönecektir.

Apsenin dört belirtisi vardır, bunlar;

• Kitle
• Ağrı
• Kızarıklık
• Isı artışı

Her apsede olduğu gibi drene edilmeden (apse yarılarak boşaltılmadan) tedavi olmaz ağrısı geçmez. Apsede tek başına antibiyotik tedavisi işe yaramayacaktır.

Fibrokistik meme değişiklikleri ağrı yapabilir!

Memeye bir travma olmuştur, ağrı buna bağlı olabilir (çarpma, uygunsuz sütyen- hem baskı yaparak, hem de gevşek olduğu zaman yeterli desteği veremediği için gün sonunda meme bağlarının gerilmesine bağlı, özellikle spor sonrası)

Travma kaburgada kırık yapmış olabilir, meme çevresindeki kırık meme ağrısını taklit edebilir.

Zona (suçiçeği geçirmiş kişilerde daha sonra aynı virüsün yol açtığı ağrılı döküntülü hastalık) memeyi tutuyorsa ağrı yapar. Ama bir iki günde tipik su toplamış döküntüleri ile tansı konur.

Bazen ağrıyan yer değil ağrının vurduğu yerdir. Bu durum göğüs duvarında kaburgalar ile kıkırdakların birleşim yerlerinde gelişen inflamasyona (kostakondrit) bağlı olabilir. Sol meme ağrısı kalp ağrısı (anjina) ile karışabilir. Kalp ağrısında genellikle şiddetli bir baskı hissi vardır. Hastalar çoğunlukla ağrıyı “göğsüme biri oturdu”, “boğazım düğümlendi”, “ayva yedim de boğazımda kaldı” gibi ifadelerle tarif ederler. Kalbe bağlı ağrı hareketle (eforla) geldiyse istirahatle azalabilir veya geçebilir. Hastanın bilinen kalp hastalığı olması anjinayı düşündürmelidir. Ağrı kola, çeneye sırta vurabilir, tansiyonu düşürebilir.

Bazı döngüsel olmayan meme ağrısı ilaçlara bağlıdır!

• Oxymetholone (Anapolon, anabolizan etkisi olan ağızdan alınan steroid apı)
• Chlorpromazine (Largactil®)ve diğer antipsikotikler
• Diüretikler (idrar söktürücüler)
• Dijitaller (kalp hapları) (Digoksin)
• Methyldopa (bir tansiyon ilacı) (Alfamet®, Aldomet®)
• Spironolactone (Aldactone®) (antihipertansif)
• Oral doğum kontrol hapları
• Östrojen yerine koyma tedavisi

Meme ağrısı olan biri ne yapmalı?

Hastaların yaklaşık dörtte biri doktor tarafından görülüp değerlendirildikten ve bilgilendirildikten sonra belirgin şekilde rahatlamaktadır. Meme ağrısı hastaların %15’inde hayat kalitesi bozmaktadır. Ciddi ağrısı olanlarda hastalarda;

Ağrı kesici olarak asetaminofen (parasetamol; Tylenol®, Excedrin®, Parol®, Calpol®, Panadol®) veya ibufrofen (Advil®, Artril®, Biophen®, Brufen®, Dolgir®, Dolorin®, Dolven®, Dufen®, IBU®, İbutek®, İbutrit®, Nurofen®, Profen®, Repofen®, Siyafen®, Suprafen®, Upren) kullanılmalı

• İyi oturmuş bir sütyen kullanmalı (bunun için profesyonel bir destek almakta fayda vardır, çoğu kadın doğru ölçüde bir sütyen kullanmamaktadır)
• Düşük yağlı bir diyet uygulanmalı
• Çok çay veya kahve tüketiyorsa kesilmeli veya çok azaltılmalı
• Tuz azaltılmalı
• Sigara içiyorsa kesilmeli
• Alıyorsa doğum kontrol hapı veya hormon tedavisi kesilmeli

Bu uygulamalara rağmen şikayetleri geçmeyenlerde akşam çiçeği veya eşek otu olarak bilinen Çuha çiçeği yağı (evening primrose oil, primroz) denenebilir. Omega-6 yağ asidinden zengin kapsüllerden günde 1-3 adet kullanılabilir, etkisi kesin değildir. Bunun gibi vit E, thiamine ve magnezyum gibi vitamin ve eser elementler de kullanılmıştır, etkileri belirgin değildir.

Sonraki basamakta bromokriptin, tamoksifen ve GNRH analogları (gonadotropin-relasing hormon analogs) kullanılmak zorunda kalınabilir.

Kimde hangi tedavinin etkili olacağını kestirmek mümkün değildir. Kişisel özellikleri ve aile hikayesi ile bir yere varmak mümkün değildir.

Meme ağrısı olan biri ne zaman mutlaka doktora gitmelidir?

• Ağrıya meme başından olan bir akıntı eklenirse (kanlı ya da değil)
• Memede ödem ve meme cildinde portakal kabuğu gibi bir görünüm oluştuysa (bu durum az görülen inflamatuvar meme kanserinin belirtisi olabilir)
• Yakında doğum yaptıysa ve ağrıyla birlikte memede şişlik, hassasiyet varsa (yeterli emzirememeye bağlı engorjman, memenin süt ile dolması, böyle sütle dolu meme pompa ile sağılmazsa mastit ve sonrasında apse kaçınılmazdır)
• Ağrıyla birlikte meme enfeksiyonu (mastit) lehine bulgular varsa, (kızarıklık, şişlik, hassasiyet, ısı artışı)
• Ağrı sürekliyse
• Memede ağrıyla fark ettiği bir kitle adet sonrası kaybolmadıysa (aslında memede eline kitle geldiğini düşünen her kadın zaman geçirmeden doktor muayenesine gitmelidir)